• USD  32,47
  • EURO  35,18
  • BORSA  9.079,97
  • ALTIN  2.326,11
SON DAKİKA
KUTUPLARDAKİ TÜRK KÖKENLİLER

Semih Eryıldız semih.eryildiz@gmail.com

KUTUPLARDAKİ TÜRK KÖKENLİLER

25 Aralık 2021 12:41

Büyükada’da Adakademi adlı araştırma ve eğitim vakfını kökleştirmeye çalışan, küresel kirlenme ve ısınma karşıtı ekotasarım dersleri veren Prof. Dr. Demet Eryıldız'la birlikte arktik bölgede araştırma çalışmaları yaptık,


Grönland Türkiye’nin 3 katı İngiltere ve Japonya’nın on katı olup 2 milyon kilometre kare yüzölçümündedir, Kuzey kutup dairesinde Geyikler, mix sığırı ve penguenler kadar insan kültürü, etnik dokusu, gen yapısı da dikkat çekicidir. 30. Kasım.2021 günü TUBİTAK tarafından yapılan çalıştayda yapılan sunumda Grönland sosyo-politik yapısında aşağıda özetlenen önemli gözlemler sunulmuştur;
Grönland’da 100.000’den az olan toplam nüfusun %85’i olan İnuit’ler Türk
kökenlidir.
Bu topraklara 4000 yıl önce Alaska üzerinden gelmişler; Ural- Altay ailesi Yakut lehçesinin kolu olan bir dili konuşuyor; sentaksı (dil kurgusu) aynı; sözcükler Özbekçe gibi ancak çok dikkatle uğraşarak çözülebiliyor, Her tür soykırıma rağmen Grönland’da seçim kazanmışlar. Nisan 2021 de yapılan seçimlerde Danimarka’dan tam bağımsızlık isteyen
partinin lideri işbaşına geldi, Parti ve Başbakan tam bağımsızlık taraftarı,
DİL KÖKÜ SENTAKS VE SÖZCÜK BENZERLİKLERİ
Türkçe sözcük kökleriyle aynıdır. Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Mehmet Kara'nın yaptığı araştırma,
Türkçe ile çok benzeşen bu kelimeleri ortaya çıkardı. Kızılderili dilleriyle ilgili araştırma
yaparken Eskimo dilinin karşılıkları İngilizce verilmiş kapsamlı sözlüğüne rastlayan Kara, bu sözlüğü aylarca inceledi. Başta bu dilin Türkçe kökenli olup olmayacağı yönünde şüpheye düşen Kara, daha sonra Kuzey Alaska'da da konuşulan bir Eskimo dil olan Inupiaqça ile
Türkçe’nin bağlantıları kurdu; Ki" sesleriyle başlayan "Kia-kimin", "kiea-kim", Türkçe'deki
meslek yapan "çi-çı" ekine benzeyen "ti" ekinin Inupiaq dilinde var. "Avcı" anlamına gelen "afuniaqti", "savaşçı" anlamına gelen "aafuyakti" Benzer şekilde "taaq" ekinin Türkçe
isimden isim yapma eki "lık" ile fonksiyon ve anlam bakımından, "tazelik" anlamına gelen
"nutaaq", "beyazlık" manasını taşıyan "qatiqtaaq" Olumsuz anlam taşıyan "değil" kelimesi ile
"ma" "sız" eklerinin Inupiaq dilinde "chuk" Karluk Türkleri'nden izlerin bulunduğu bölgede
"Karluk Irmağı", "Karluk Gölü", "Karluk Köyü" gibi yerler var.
İki dilin benzeşen sözcüklerinden bazıları şöyle:

-Aana: Anne.-Aapa: Baba. Aapiyaba:
Ağabeyim, Aata: Dede, ata, Akiruk: Aykırı, zıt, Akmaaq: Çakmaktaşı, İsiq: İs, sis, Kiiraq:
Kıvrık, kırık, Qabruq: Kabuk, Kayak: Kayak, deriyle kaplanmış, uzun, hafif tekne, Eskimo
kayığı, Qiruk: yakacak kuru odun, kurumuş ölü ağaç, Qupiruq: Koparır, Sauniq: Kemik (Eski
Türkçe'de sünük kelimesi kemik demektir), Titiq: Çizik, çizgi, işaret, Qubvik: Göbek, Adak:
Alaska'da bir yer adı.
Grönland AB’den çıkmış olsa bile verilmiş vatandaşlık önemli yarar sağlıyor.
Bu nedenle tam bağımsızlık hedefi doğrultusunda kesin adımlar atma yolundaağır tereddütler taşıyorlar. Ayrıca
I. ABD den gelen akımların ezici çoğunluğu çok güçlü kültür baskısı ve alternatif arandığında Afro-Amerikalı akını,
II. ABD’den ikinci akım olarak, eski ve etkin bir cemaat yönlenmesi var; ve üstelik daha
kuzey önlemde bulunan yeri iyi ikinci büyük olan Sisimut a yerleşmişler.

Kangerlusak daki muhteşem havaalanı büyük uçaklar için kıtayı dünyaya bağlayan tek
odak. Demokrasi korkusuyla örtülmüş görünse bile her akademisyen ve bürokrat örtük olarak her şey soğuk savaş döneminden kalma 26 ABD noktasının etkisi sürüyor.
Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika uçak yolculukları her koşulda bölgeden geçerek daha kısadır. Buzulları erimesiyle geçmişte on bir ay olanaksız olan deniz yolculuğu da senenin on
bir ayında daha kısa hale gelmiştir. Bu durum ABD ve Kanada ilgisini aşırı boyutlarda arttırmıştır.
Çalıştay sunumunda oturum başkanının sorusunda da yinelendiği gibi; Trump Başkanlığı döneminde içecek su kaynakları başta olmak üzere tüm kaynak ve açılmakta olan topraklarına el koymak amacıyla (Alaska’nın Ruslardan satın alınma sürecini de örnek göstererek) ABD’nin satın almasını teklif etmişti. Bu tepki hem eski sömürgeciler hem de
Grönland halkı tarafında müthiş bir tepkiyle karşılanmıştı. Ancak bu gibi yeni önerilerin ortaya çıkması kaçınılmaz görünmektedir. Rusya Yakut Cumhuriyetini kullanarak ilişki kurma söylemlerini sürdürmekle birlikte somut bir girişimde bulunmamıştır. Kuzey kutup çemberinde İnuit nüfusu altı milyondan fazladır. Sadece Grönland’da değil Rusya Yakut Türk Cumhuriyetinde, Kanada ve Birleşik Devletler’de de topluluk olarak tanımıştır. Böylece etnik, dil ve kültürel hakları kısmen
sağlanmıştır. Grönland siyasi adımları da atmaya çalışan ilk alt topluluk olma durumundadır.
Etnik yakınlıkları dil yanında kültür ve görünüşleriyle de açıkça görünen halkın araç üretimi ve kullanımı açısından ortaasya veya Anadolu halkından farksız olduğunun sayısız kanıtı var .Bunlardan biri 4000 yıllık 

 benzerleri olan inüit kadın bıçağıdır. Bu bıçak mutfak işleri veya deri soyma yanında kadının öz koruması için de kullanılmaya hazırdır;

Ancak  bu 6 ülkeye dağılmış halk Türk topraklarına (Sibirya ve yakut ülkesine) yakın komşu ve oradan gelmiş olsalar bile batıda yatılı okullarda eğitilmiş kadrolar buraları yönetiyor, taban ve kök eğilimlerine demokratik çerçevede dikkat etseler bile güç ve çıkar tamamen eski sömürgecilerin denetiminde geçmişte Rusya ve balkanlarda uygulananlardan çok daha katı kültür değiştirme asimile ve soykırım etme programları uygulanıyor.

Asimilasyonun önemli bölümü, iş birliği yapmayanlara sunulan içki, uyuşturucu, yasadışı kazanç, istek dışı zorlayıcı melezleştirme ve seks başarıları yanında boyun eğmeyenlere uygulanan nüfus denetimi ile sürmüştür. Yüzlerce yıldır süregelen bu uygulamalar artık azalmış ve örtülü hale getirilmiştir.

Grönland halkının özgüvenine kavuşması; korku ve önyargıları aşması, dil ve kültürlerini korumaları ve geliştirmesi ancak kardeş halkların dayanışma ve katkılarıyla sağlanacaktır.